Geachte heer/mevrouw,

Bijgaand treft u een nieuwe OR Update aan. Klik hier om de pdf vanaf de website te downloaden.

Rechtspraak

Hierbij de nieuwsbrief met daarin een korte weergave van de recent verschenen ondernemingsrechtelijke uitspraken. Het betreft een selectie.

Ga naar onze website (www.or-updates.nl) of klik op een or-nummer om de hele samenvatting te lezen. Daar kunt u ook gebruikmaken van onze zoekmachine om te zoeken op artikelnummer, onderwerp, advocaat, rechter en nog veel meer!

In het bijzonder wijs ik u graag op de volgende uitspraken.

Hoge Raad

Verduidelijking bevoegdheden curator en bevoegdheden bestuurder
In OR 2020-0188 verduidelijkt de Hoge Raad de precieze bevoegdheid en taak van de curator, afgezet tegen de bevoegdheid van de bestuurder om de failliete vennootschap te vertegenwoordigen. Ook wordt de vraag beantwoord wanneer een faillissement eindigt. De taak van een curator eindigt wanneer een curator alle geverifieerde schuldeisers 100% van hun vorderingen kan uitbetalen. Het staat de curator dan niet vrij zijn werkzaamheden voort te zetten ten behoeve van aandeelhouders of niet-geverifieerde schuldeisers. Een failliete bestuurder van een rechtspersoon blijft vertegenwoordigingsbevoegd.

Afgeleid verschoningsrecht levert gegronde reden op om niet te voldoen aan de verplichting inzage te geven aan onderzoekers
In OR 2020-0173 stellen de onderzoekers in het enquêteonderzoek inzake SNS in hun cassatieberoep dat de doelstellingen van de enquête en de taak en de positie van de onderzoekers ertoe moeten leiden dat SNS aan de onderzoekers zonder voorbehoud inzage moet geven in alle stukken die zij nodig achten. De Hoge Raad oordeelt dat de vertrouwelijkheid van de met de advocaat of notaris uitgewisselde informatie voor de rechtspersoon een gegronde reden kan opleveren om niet te voldoen aan de verplichting om inzage te geven aan de onderzoekers. De vennootschappen van SNS mogen onderzoekers dan ook inzage weigeren in notulen, bestuurdersbesluiten en correspondentie in het kader van het lopende enquêteonderzoek, met een beroep op het afgeleide verschoningsrecht. De klachten van de onderzoekers rusten aldus op een onjuiste rechtsopvatting en de Hoge Raad wijst het cassatieberoep af.

Verbod en ontbinding vereniging strekt zich niet mede uit tot de afdelingen van die vereniging
In OR 2020-0174 verzoekt het OM om het verbod en de ontbinding van Bandidos-motorclubs wegens strijd met de openbare orde. Het hof wijst het verzoek ten aanzien van de Nederlandse vereniging toe, maar ten aanzien van de buitenlandse corporatie af. BMC Internationaal kan namelijk niet worden aangemerkt als internationale organisatie. Ook betekent het verbod op BMC Holland niet automatisch dat de lokale chapters ook moeten worden beëindigd. Het OM gaat in cassatie, waar de uitspraak van het hof in stand blijft. De Hoge Raad oordeelt dat het begrip corporatie ruim dient te worden geïnterpreteerd, maar voor onderbouwing en motivering van het verzoek ex artikel 10:122 BW gelden hoge eisen. Het verbod en de ontbinding van een vereniging op de voet van artikel 2:20 lid 1 BW strekt zich niet mede uit tot de afdelingen van die vereniging, die zelf als rechtspersoon kunnen worden aangemerkt.

Hof

Bestuurdersaansprakelijkheid ex artikel 2:203 BW wegens te weinig startkapitaal
In OR 2020-0165 stelt een verhuurder de bestuurders, tevens oprichters, van een besloten vennootschap aansprakelijk op grond van bekrachtiging van een huurovereenkomst die was gesloten namens de vennootschap in oprichting, omdat de bekrachtigde overeenkomst niet is nagekomen en de bestuurders wisten, of redelijkerwijs konden weten, dat de vennootschap haar verplichtingen uit de huurovereenkomst niet zou kunnen nakomen. In eerste aanleg heeft de rechtbank de vordering van de verhuurder afgewezen. Het gerechtshof acht de bestuurders echter wel aansprakelijk ex artikel 2:203 BW vanwege onvoldoende startkapitaal en veroordeelt hen tot vergoeding van de schade van verhuurder.

Post M&A litigation: vernietiging koopovereenkomst op grond van dwaling vanwege misleidende overnamebalans  
In OR 2020-0172 vordert een koper van aandelen in een vennootschap vernietiging van de koopovereenkomst en schadevergoeding vanwege dwaling over de juistheid van de overnamebalans. Het hof stelt vast dat de overnamebalans een onjuiste voorstelling van zaken geeft en oordeelt dat de koper de koopovereenkomst op goede gronden heeft vernietigd wegens dwaling. De gevolgen van vernietiging kunnen bezwaarlijk ongedaan worden gemaakt. De verkoper wordt in de gelegenheid gesteld bewijs te leveren dat hij aanspraak kan maken op uitkering in geld dan wel schadevergoeding, omdat koper door de vernietiging onbillijk wordt bevoordeeld. De indirect bestuurder van de vennootschap is aansprakelijk voor schade van de koper vanwege de misleidende voorstelling van zaken in de overnamebalans.

Bestuurdersaansprakelijkheid, beroep op decharge faalt
In OR 2020-0171 wordt de penningmeester van een vereniging aansprakelijk gehouden voor frauduleuze c.q. niet te verantwoorden kasopnames en betalingen. Een beroep op decharge faalt. De bevindingen van een door de rechtbank aangewezen deskundige worden onvoldoende gemotiveerd betwist door de penningmeester, waardoor zowel rechtbank als hof de gevorderde schadevergoeding (gedeeltelijk) toewijzen.

Geen belang bij vernietiging besluiten
In OR 2020-0166 vordert een aandeelhouder vernietiging van bestuursbesluiten op grond waarvan de medeaandeelhouder kosten vergoed heeft gekregen door de vennootschap. Beide aandeelhouders vormen tevens het bestuur, aangevuld met een OK-bestuurder met beslissende stem en zelfstandige vertegenwoordigingsbevoegdheid. Het hof wijst de vorderingen af, omdat appellant daarbij geen belang heeft. Omdat de OK-bestuurder de vennootschap rechtsgeldig heeft vertegenwoordigd en de betalingen aan de medeaandeelhouder daarop gebaseerd zijn, kan appellant zijn doel – laten terugvloeien van de gelden naar de vennootschap – niet bereiken met vernietiging. Geen direct externe werking van besluiten. Geen vernietiging vanwege tegenstrijdig belang of strijd met artikel 2:8 BW.

Ondernemingskamer

Geen schorsing maar wel onthouding van bestuursactiviteiten
In OR 2020-0163 dienen een vennootschap en diens 50%-aandeelhouder een enquêteverzoek in tegen de medeaandeelhouder/-bestuurder en verzoeken daarbij als onmiddellijke voorziening de medebestuurder te schorsen. De OK schorst de medebestuurder niet, maar legt – onder verbeurte van een dwangsom – het verbod op om bestuurshandelingen te verrichten, naar het bedrijf te komen en zich toegang te verschaffen tot bankrekeningen. Verdere beslissingen worden aangehouden.

Geen wijziging van het enquêteverzoek, wel beëindiging van het verzoek
In OR 2020-0164 wijst de OK het primaire verzoek tot wijziging van het enquêteonderzoek af vanwege onvoldoende samenhang met het in 2017 toegewezen enquêteverzoek. De OK wijst het subsidiaire verzoek tot beëindiging van de enquête toe, nu de vennootschap door de verkoop van haar onderneming geen activa meer heeft en het onderzoek niet meer aan de doelstellingen van de enquête kan beantwoorden. De OK bepaalt voorts dat de OK-bestuurder bevoegd is een bedrag in escrow te nemen, om daaruit de kosten van verweer te voldoen bij een eventuele toekomstige aansprakelijkstelling.

Onderzoek gelast vanwege uitblijven dividend en gebrekkige informatievoorziening
In OR 2020-0168 gelast de OK een onderzoek naar het beleid en de gang van zaken van Priogen Holding vanwege verstoorde verhoudingen. Beide partijen hadden een verzoek tot onderzoek bij de OK ingediend. Het verzoek van aandeelhouder, tevens bestuurder, Priogen c.s. wordt afgewezen. Het verzoek van aandeelhouder Lamaro wordt wel toegewezen, onder andere omdat geen dividend op haar cumprefs wordt uitgekeerd zonder dat daarvoor een goede reden aanwezig is, en omdat niet op haar verzoeken om informatievoorziening wordt gereageerd. Ook de Raad van Advies, die is ingesteld ter bescherming van de positie van Lamaro, wordt buiten de besluitvorming van de vennootschap gehouden.

Geen onderzoek vanwege uitblijven financiering
In OR 2020-0169 heeft de start-up Dynasource op enig moment extra financiering nodig. In de algemene vergadering komt men niet tot overeenstemming over het investeringsvoorstel. Een van de oprichters van Dynasource start daarop een enquêteprocedure. Van de aangevoerde klachten is slechts de klacht omtrent de gang van zaken rondom de kapitaalbehoefte van Dynasource gegrond, aldus de OK. Aangezien de investeringsplannen nooit doorgang hebben gevonden en Dynasource inmiddels failliet is verklaard, acht de OK een onderzoek echter niet meer opportuun. Het verzoek wordt afgewezen.

Wanbeleid bij Clifden
In OR 2020-0167 overweegt de OK dat in de onderzochte periode sprake is geweest van wanbeleid bij Clifden c.s., nu de bestuurders stelselmatig het vennootschappelijk belang van Clifden c.s. en de belangen van de minderheidsaandeelhouder veronachtzaamd hebben. Eveneens een grond voor het wanbeleidoordeel is dat het bestuur van Clifden c.s. jarenlang de wettelijke verplichtingen omtrent het houden van aandeelhoudersvergaderingen en het tijdig vaststellen en publiceren van de jaarrekening hebben veronachtzaamd. De onduidelijkheid die is blijven bestaan op het punt van de juridische kosten die ten laste van Clifden zijn gebracht, draagt ook bij aan het oordeel van wanbeleid.
 
Rechtbank

Vernietiging van aandeelhoudersbesluiten op grond van artikel 2:8 BW
In OR 2020-0189 oordeelt de rechtbank op basis van een integrale toets van alle omstandigheden dat de totstandkoming van aandeelhoudersbesluiten in strijd is met de krachtens artikel 2:8 BW jegens de medeaandeelhouder in acht te nemen redelijkheid en billijkheid. Daarbij overweegt de rechtbank dat een besluit ook door haar wijze van totstandkoming in strijd kan zijn met de redelijkheid en billijkheid. Onder verwijzing naar de literatuur en HR 30 oktober 1964, NJ 1965/107 gaat de rechtbank ervan uit dat de toetsing in dat geval níet marginaal is. Op basis van alle omstandigheden komt de rechtbank tot het oordeel dat, hoewel de oproeping voor de bava’s conform de statuten was, het desalniettemin in strijd was met artikel 2:8 BW om in afwezigheid van de andere aandeelhouders tot het nemen van de aandeelhoudersbesluiten over te gaan zónder na te gaan of de oproepingen hen wel hadden bereikt.

M&A litigation: gerechtvaardigd vertrouwen leidt tot verplichting tot medewerking aandelenoverdracht en vernietiging aandeelhoudersbesluiten ex artikel 2:8 BW
In OR 2020-0182 vordert een investeerder medewerking aan aandelenoverdracht. Volgens verkoper is geen overeenkomst tot stand gekomen. De rechtbank oordeelt echter dat investeerder er gerechtvaardigd op heeft mogen vertrouwen dat de overeenkomst tot stand is gekomen en verplicht de verkoper om mee te werken aan de aandelenoverdracht. Daarnaast wordt ook de gevorderde vernietiging van de aandeelhoudersbesluiten toegewezen op grond van artikel 2:15 lid 1 sub b jo. 2:8 BW. Gelet op de geagendeerde onderwerpen die voor de afwezige aandeelhouder van groot belang waren en ten aanzien waarvan de aanwezige aandeelhouder/bestuurder een tegenstrijdig belang had, had van de aanwezige aandeelhouder/bestuurder mogen worden verwacht dat hij contact had opgenomen met de afwezige aandeelhouder, nu deze niet op de vergadering aanwezig was. Door dit niet te doen heeft de aanwezige aandeelhouder/bestuurder zich niet gedragen overeenkomstig de redelijkheid en billijkheid.

Weerlegging bewijsvermoedens bestuurdersaansprakelijkheid ex artikel 2:248 lid 2 BW
In OR 2020-0187 weten de bestuurders de bewijsvermoedens te weerleggen door een andere belangrijke oorzaak van het faillissement aannemelijk te maken. De bestuurders van thuiszorgorganisatie Solace zijn dan ook niet aansprakelijk. De rechtbank acht voldoende aannemelijk dat zware bezuinigingen als gevolg van de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning het gespecialiseerde Solace onevenredig zwaar hebben getroffen en de daarmee gepaard gaande omzetverliezen een belangrijke oorzaak van het faillissement vormen.

Bestuurdersaansprakelijkheid wegens selectieve betaling van de managementvergoeding
In OR 2020-0186 zijn de (indirect) bestuurders van een gefailleerde vennootschap aansprakelijk wegens selectieve betalingen, doordat zij zijn doorgegaan met het betalen van managementvergoedingen aan zichzelf terwijl andere (preferente) schuldeiser onbetaald bleven. Daarnaast is in strijd met de statuten de managementvergoeding van de (direct) bestuurder verhoogd. Een daartoe benodigd aandeelhoudersbesluit ontbreekt.

Na turboliquidatie alsnog faillissement wegens mogelijke bestuurdersaansprakelijkheidsvordering
In OR 2020-0192 wordt een geturboliquideerde vennootschap alsnog failliet verklaard. Er rijden namelijk nog taxi’s rond die van de vennootschap waren, waardoor er mogelijk sprake is van een bate in de vorm van een bestuurdersaansprakelijkheidsvordering.

Geen aansprakelijkheid bestuurder van lege vennootschap, omdat de schuldeiser hiervan op de hoogte was
In OR 2020-0179 vordert een schuldeiser schadevergoeding uit hoofde van bestuurdersaansprakelijkheid jegens een bestuurder van een vennootschap, wegens het door de vennootschap niet nakomen van een geldleningsovereenkomst. De bestuurder treft geen persoonlijk ernstig verwijt nu ook (de bestuurder van) de schuldeiser bij het aangaan van de overeenkomst wist dat de vennootschap leeg was, geen activiteiten ontplooide en dit ook niet zou gaan doen en dus wist welk risico zij liep. De rechtbank wijst de vordering af.

Geen bestuurdersaansprakelijkheid ondanks pauliana
In OR 2020-0185 zijn de bestuurders niet aansprakelijk vanwege een paulianeuze transactie, omdat zij zich hebben laten adviseren door een advocaat. De curator heeft onvoldoende feiten en omstandigheden gesteld die de conclusie rechtvaardigen dat van de handelwijze van de bestuurders een persoonlijk ernstig verwijt kan worden gemaakt. De inschakeling van de advocaat weegt voor dit oordeel zwaarder dan de omstandigheid dat naderhand over het paulianeuze karakter van de transactie weinig twijfel bestond.

Schorsing bestuurder wegens weigeren verlenen van toegang tot andere bestuurder
In OR 2020-0183 wordt een bestuurder in kort geding geschorst, omdat hij in gebreke blijft met het toegang verlenen tot de administratie aan medebestuurder (tevens mede-aandeelhouder). De rechtbank veroordeelt de bestuurder tot het verschaffen van toegang tot alle administratie, inclusief gebruik van computers en software, op laste van een dwangsom.

Verbod tot deelname van een derde (vertrouwenspersoon) aan de aandeelhoudersvergadering
In OR 2020-0181 vordert een bestuurder in kort geding het verbod tot deelneming aan een algemene vergadering waarop zijn ontslag is geagendeerd van een derde, die pretendeert te zijn aangewezen en herbenoemd als vertrouwenspersoon zoals bedoeld in de aandeelhoudersovereenkomst en de statuten om bij staking van de stemmen van de twee 50%-aandeelhouders het besluit te nemen. De rechter oordeelt dat voorshands niet is gebleken dat de derde is (her)benoemd als vertrouwenspersoon in de zin van de statuten van de bv en de aandeelhoudersovereenkomst, verbiedt de derde deel te nemen aan de algemene vergadering en legt een forse dwangsom op als prikkel tot nakoming.

Executoriale verkoop van in beslag genomen certificaten, opzij zetten blokkeringsregeling
In OR 2020-0180 verzoekt een vennootschap aan de voorzieningenrechter om verlof tot verkoop en overdracht van door haar in executoriaal beslag genomen certificaten. De rechtbank verklaart de in de statuten van verzoekster en administratievoorwaarden van de STAK opgenomen blokkeringsregelingen buiten toepassing en wijst het verzoek toe.

Niet aannemelijk dat het besluit van de KNVB vernietigbaar is
In OR 2020-0178 staat de vordering in kort geding centraal van twee betaaldvoetbalorganisaties die het besluit van het bestuur van de KNVB, waardoor deze betaaldvoetbalorganisaties niet promoveren van de eerste divisie naar de eredivisie, ongeldig willen laten verklaren. De voorzieningenrechter oordeelt dat niet aannemelijk is dat het genomen besluit vernietigbaar is en wijst alle vorderingen af.

Rest mij nog u een bijzonder goede dag toe te wensen.

Met vriendelijke groet,

Emmanuel Lokin
Hoofdredacteur OR Updates