Update
Geachte mevrouw/heer,
Bijgaand treft u een nieuwe OR Update aan.
Rechtspraak
In deze nieuwsbrief vindt u een overzicht van de rechtspraak die de afgelopen periode op www.or-updates.nl is gepubliceerd.
Onderaan deze mail vindt u handige linkjes met weekoverzichten per instantie en kunt u de pdf met alle nieuw toegevoegde samenvattingen van ondernemingsrechtelijke uitspraken vanaf de website downloaden.
Wij lichten de volgende uitspraken hier voor u uit:
Fortenova Group
De in Kroatië gevestigde vennootschap Fortenova Grupa is een van de grootste bedrijven van Zuidoost-Europa en actief in de detailhandel, voedselproductie en landbouw. De vennootschap heeft een jaaromzet van meer dan € 5 miljard en telt meer dan 47.000 werknemers. Bijna de helft van de uitstaande certificaten in de groep wordt gehouden door twee aan Rusland gelieerde certificaathouders die vallen onder de sancties die zijn ingesteld in verband met de oorlog in Oekraïne.
De STAK ontzegt de gesanctioneerde certificaathouders de toegang tot de vergadering van certificaathouders en deelt mede dat de stemrechten van de gesanctioneerde certificaathouders buiten beschouwing zullen worden gelaten. In OR 2023-0033 staat het door een van de certificaathouders gestarte kort geding centraal. Daarin oordeelt de voorzieningenrechter in eerste aanleg dat het administratiekantoor de certificaathouder gedurende een bepaalde periode toegang moet verlenen tot de certificaathoudersvergadering en dat de certificaathouder moet worden toegestaan haar stemrecht uit te oefenen ter zake van bepaalde agendapunten. In hoger beroep komt het hof tot het oordeel dat de vorderingen van de certificaathouder, onder meer gelet op de door de Europese Commissie en de in Nederland bevoegde autoriteit gegeven guidance met betrekking tot de uitleg van de sanctieregels, alsnog moeten worden afgewezen. Die guidance houdt kort gezegd in dat stemrechten kunnen gelden als economische middelen, namelijk immateriële activa die kunnen worden gebruikt om tegoeden, goederen of diensten te verkrijgen. Die moeten dus worden bevroren. In de overwegingen van het hof speelt ook het uitgangspunt mee dat sanctiemaatregelen maximaal effect dienen te hebben en duidelijk en voorspelbaar dienen te zijn. Het vonnis van de voorzieningenrechter, dat leidt tot een systeem waarbij steeds per agendapunt moet worden bezien of gelet op de sanctieregelgeving stemrechten mogen worden uitgeoefend of dat ontheffing bij de bevoegde autoriteiten moet worden gevraagd, strookt ook niet met die gewenste effectiviteit. Het hof vernietigt het vonnis van de voorzieningenrechter.
In OR 2023-0038 verzoekt dezelfde certificaathouder de OK een onderzoek te bevelen naar het beleid en de gang van zaken van de Fortenova Group en tot het treffen van onmiddellijke voorzieningen. Door de vergadering van certificaathouders is een besluit genomen om de zeggenschap binnen de vergadering van certificaathouders te wijzigen, ten gunste van een niet-gesanctioneerde certificaathouder. Ook is het mandaat van het bestuur van de werkmaatschappij vergroot. Vanwege de sancties zijn de aan Rusland gelieerde certificaathouders uitgesloten om gebruik te maken van hun stemrecht. Hierdoor was de verzoeker niet in staat om tegen het besluit te stemmen. De OK oordeelt dat de verweersters voldoende en overtuigend hebben toegelicht dat het belang van de continuïteit van de onderneming vergt dat zij niet onder invloed staat van haar gesanctioneerde Russische certificaathouders. Het verzoek wordt daarom afgewezen.
Annotaties
Er zijn ook drie annotaties aan www.or-updates.nl toegevoegd:
Aansprakelijkheid wegens lichtvaardig enquêteverzoek, door W.A. Vader
(annotatie bij ECLI:NL:HR:2022:1580, OR 2023-0002)
Met deze beschikking houdt de Hoge Raad het oordeel van de Ondernemingskamer in stand dat een enquêteverzoek niet op redelijke grond is gedaan. Op grond van artikel 2:350 lid 2 BW kan de rechtspersoon dan bij de Ondernemingskamer schadevergoeding vorderen. In deze bijdrage wordt stilgestaan bij de te hanteren norm en wat een passende sanctie is bij schending daarvan.
Hoe limitatief zijn de matigingsgronden van art. 2:248 lid 4 BW nu écht?, door B.T. Berends
(annotatie bij ECLI:NL:HR:2022:691, OR 2022-0120)
Een bespreking van het arrest Import/Boersen q.q. en hoe feitenrechters (toch) tot matiging komen.
Het rechterlijke ontslag van de bestuurders van Stichting Hulptroepen Alliantie nader bezien, door D.O. Ohmann
(annotatie bij ECLI:NL:RBAMS:2022:4160, OR 2022-0199)
In deze annotatie gaat de auteur in op de beschikking van de rechtbank tot ontslag van de bestuurders van Stichting Hulptroepen Alliantie. Aan de orde komen onder meer (1) de ontvankelijkheid, (2) de inhoudelijke toetsing, (3) het bestuursverbod en (4) de voorziening in het bestuur door de rechtbank.
Onze zoekfunctie
Wist u dat OR Updates uit meer bestaat dan deze nieuwsbrief?
Onze website biedt u bijvoorbeeld de mogelijkheid om op doeltreffende wijze de database te doorzoeken, zodat u de voor u relevante uitspraken kunt vinden. Zo kunt u bijvoorbeeld zoeken op onderwerp, instantie, rechter of advocaat.
Kijk hier voor meer informatie over de mogelijkheden.
Inzenden eigen rechtspraak
Beschikt u zelf over een nog niet gepubliceerde uitspraak die relevant is voor de ondernemingsrechtpraktijk en rechtsontwikkeling, dan kunt u mailen naar or-updates@budh.nl. Wij stellen dat erg op prijs.
Vragen of opmerkingen
Mocht u vragen of opmerkingen hebben over deze nieuwsbrief, dan kunt u mailen naar info@boomjuridisch.nl.
Met vriendelijke groet,
Karel Boonzaaijer, Corinne Kuipers, Evert Leemreis en Emmanuel Lokin
Hoofdredactie OR Updates
Hoge Raad
Hof
- Ondernemingskamer Gerechtshof Amsterdam OK; enquête. Een certificaathouder van de Fortenova Group verzoekt de OK een onderzoek te bevelen naar het beleid en de gang van zaken van de Fortenova Group en tot het treffen van onmiddellijke voorzieningen. De verzoeker is samen met een andere certificaathouder gesanctioneerd vanwege de Russische invasie in Oekraïne. Door de vergadering van certificaathouders is een besluit genomen om de zeggenschap binnen de vergadering van certificaathouders te wijzigen, ten gunste van een niet-gesanctioneerde certificaathouder. Ook is het mandaat van het bestuur van de werkmaatschappij vergroot. Vanwege de sancties zijn de aan Rusland gelieerde certificaathouders uitgesloten om gebruik te maken van hun stemrecht. Hierdoor was de verzoeker niet in staat om tegen het besluit te stemmen. De OK oordeelt dat de verweersters voldoende en overtuigend hebben toegelicht dat het belang van de continuïteit van de onderneming vergt dat zij niet onder invloed staat van haar gesanctioneerde Russische certificaathouders. Het verzoek wordt daarom afgewezen. 13-01-2023
- Gerechtshof Amsterdam Een administratiekantoor ontzegt gesanctioneerde certificaathouders de toegang tot de vergadering van certificaathouders en deelt mede dat de stemrechten van de gesanctioneerde certificaathouders buiten beschouwing zullen worden gelaten. In het door een van de certificaathouders gestarte kort geding oordeelt de voorzieningenrechter in eerste aanleg dat het administratiekantoor de certificaathouder gedurende een bepaalde periode toegang moet verlenen tot de certificaathoudersvergadering en moet worden toegestaan haar stemrecht uit te oefenen ter zake van bepaalde agendapunten. In hoger beroep komt het hof tot het oordeel dat de vorderingen van de certificaathouder, onder meer gelet op de door de Europese Commissie en de in Nederland bevoegde autoriteit gegeven guidance met betrekking tot de uitleg van de sanctieregels, alsnog moeten worden afgewezen. Die guidance houdt kort gezegd in dat stemrechten kunnen gelden als economische middelen, namelijk immateriële activa die kunnen worden gebruikt om tegoeden, goederen of diensten te verkrijgen. Die moeten dus worden bevroren. In de overwegingen van het hof speelt ook het uitgangspunt mee dat sanctiemaatregelen maximaal effect dienen te hebben en duidelijk en voorspelbaar dienen te zijn. Het vonnis van de voorzieningenrechter, dat leidt tot een systeem waarbij steeds per agendapunt moet worden bezien of gelet op de sanctieregelgeving stemrechten mogen worden uitgeoefend of dat ontheffing bij de bevoegde autoriteiten moet worden gevraagd, strookt ook niet met die gewenste effectiviteit. Het hof vernietigt het vonnis van de voorzieningenrechter. 29-12-2022
- Ondernemingskamer Gerechtshof Amsterdam OK; enquête. Een joint venture van twee partijen is in acute geldnood komen te verkeren. Bij eerdere beschikking treft de OK op verzoek van een van de joint venture partners onmiddellijke voorzieningen, opdat deze partner in de gelegenheid wordt gesteld op zeer korte termijn een noodfinanciering aan de joint venture te verstrekken. Nu verzoekt deze partner om aanvullende onmiddellijke voorzieningen, omdat de verstrekking van de noodfinanciering tegen uitgifte van aandelen in het kapitaal van de joint venture alsnog niet blijkt te kunnen worden uitgevoerd. De OK bepaalt dat, in afwijking van het bepaalde in artikel 2:196 lid 1 BW, door de joint venture aandelen aan haar partner kunnen worden uitgegeven door middel van een tussen hen opgemaakte onderhandse akte. 15-12-2022
- Ondernemingskamer Gerechtshof Amsterdam OK; enquête. Deze zaak gaat over een familielandgoed dat gebukt gaat onder een familieruzie. Het landgoed is in eigendom van een besloten vennootschap, waarvan de aandelen gecertificeerd zijn. De verhouding tussen twee van de drie certificaathouders (dit zijn de kinderen die op het landgoed wonen), is ernstig verstoord. In een eerdere beschikking oordeelde de OK dat het aanhoudende conflict zijn weerslag heeft op het bestuur van de STAK, de algemene vergadering, de raad van commissarissen en de bestuurder van de vennootschap en dat aannemelijk is dat hierdoor de continuïteit van de vennootschap wordt bedreigd. De OK heeft in de desbetreffende beschikking het enquêteverzoek toegewezen en een onderzoek gelast. In de onderhavige vervolgbeschikking verzoeken twee certificaathouders de OK om bij wijze van onmiddellijke voorziening een onafhankelijk bemiddelaar aan te wijzen, om alsnog tot een oplossing van de geschillen tussen de certificaathouders te kunnen komen. De OK wijst dit verzoek toe. 07-11-2022
Rechtbank
- Rechtbank Midden-Nederland Een curator stelt de bestuurder en indirect bestuurder van een failliete bv aansprakelijk voor het boedeltekort. De vennootschap beschikt nauwelijks over administratie, terwijl enige vorm van administratie van inkomsten en uitgaven wel mag worden verwacht. De rechten en verplichtingen van de vennootschap moeten immers duidelijk zijn. Hieraan staat niet in de weg dat het een kleine onderneming betreft die minder dan een jaar actief is geweest; ook een dergelijke onderneming moet over voldoende informatie beschikken. De (indirect) bestuurder heeft daarom de administratieplicht geschonden. De bestuurder voert een causaliteitsverweer en voert onder andere haar ziekte aan als andere belangrijke oorzaak van het faillissement. Dit verweer wordt echter gemotiveerd verworpen. 28-12-2022
- Rechtbank Noord-Holland Een curator in het faillissement van een natuurlijk persoon wenst aanspraak te maken op vermogensbestanddelen van vennootschappen uit de vennootschapsstructuur waarin deze persoon is betrokken. De curator doet daarbij een beroep op het leerstuk van vereenzelviging en misbruik van identiteitsverschil. De rechtbank overweegt dat de maatstaf voor vereenzelviging in de rechtspraak strikt en slechts bij uitzondering wordt toegepast. De curator heeft onvoldoende feiten en omstandigheden gesteld die tot de conclusie kunnen leiden dat van dergelijke uitzonderlijke omstandigheden sprake is. Voorts is de curator niet ontvankelijk in zijn subsidiaire vordering dat een van de vennootschappen op grond van artikel 2:216 BW verplicht is winstuitkeringen te doen, zodat deze toevallen aan de failliete boedel. De rechtbank oordeelt dat een beroep op artikel 2:216 BW alleen kan worden gedaan door de directe aandeelhouders van desbetreffende vennootschap en dus niet door de curator. 07-12-2022