Geachte mevrouw/heer,

Bijgaand treft u een nieuwe OR Update aan.

Rechtspraak
In deze nieuwsbrief vindt u een overzicht van de rechtspraak die sinds de vorige nieuwsbrief op www.or-updates.nl is gepubliceerd.
Onderaan deze mail vindt u handige linkjes met weekoverzichten per instantie en kunt u de pdf met alle nieuw toegevoegde samenvattingen van ondernemingsrechtelijke uitspraken vanaf de website downloaden.

Wij lichten de volgende uitspraken hier voor u uit:

Hof van Justitie van de Europese Unie 14 november 2024, OR 2024-0224, Herdijk – Beantwoording prejudiciële vragen over de bestuurdersaansprakelijkheid o.g.v. artikel 36 lid 4 IW
Een bestuurder is door de Ontvanger aansprakelijk gesteld voor naheffingsaanslagen loonbelasting en btw op grond van artikel 36 lid 4 Invorderingswet 1990 (IW), omdat geen rechtsgeldige melding van betalingsonmacht is gedaan. Het hof oordeelde dat de bestuurder in zijn hoedanigheid van oud-bestuurder voor wat betreft het laatste tijdvak erin slaagt te bewijzen dat het niet-betalen van de belastingen niet aan zijn kennelijk onbehoorlijk bestuur is te wijten. Voor alle eerdere tijdvakken wordt de bestuurder aangemerkt als ‘huidig bestuurder’, zodat de bestuurder voor die tijdvakken niet wordt toegelaten tot het leveren van tegenbewijs en de aansprakelijkheid in zoverre in stand blijft. In cassatie stelt de Hoge Raad vervolgens prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie van de EU (HvJ EU) of de moeilijke bewijspositie van de bestuurder ten aanzien van de bestuurdersaansprakelijkheid voor btw-schulden in strijd is met het EU-evenredigheidsbeginsel. Een bestuurder kan namelijk, aldus de Hoge Raad, alleen in geval van overmacht of als hij te goeder trouw is afgegaan op het advies van een derde die hij voor voldoende deskundig mocht houden, aannemelijk maken dat het niet aan hem is te wijten dat een lichaam niet aan zijn meldingsplicht heeft voldaan. De prejudiciële vragen zien erop of het Unierechtelijk evenredigheidsbeginsel zich verzet tegen deze regeling en of het voor het antwoord op die eerste vraag van belang is of de bestuurder te goeder trouw heeft gehandeld (zie over dit arrest eerder reeds OR 2024-0126). Het HvJ EU verklaart dat de regeling zich niet verzet tegen het Unierecht en dat hiervoor niet van belang is dat diezelfde bestuurder kon bewijzen dat hij te goeder trouw heeft gehandeld. Het HvJ EU plaatst wel de kanttekening dat een bestuurder alle omstandigheden – en niet uitsluitend een situatie van overmacht – moet mogen aanvoeren om aan te tonen dat het niet-nakomen van de meldingsplicht van betalingsonmacht niet aan hem te wijten is. Yaël Boekhout schreef een lezenswaardige samenvatting van dit arrest.

Gerechtshof Den Haag 12 november 2024, OR 2024-0227, Shell Plc, Stichting Milieu en Mens/Milieudefensie c.s.
In deze bekende zaak, samengevat door Hanne Boven, vorderen Milieudefensie c.s. een bevel van de rechter dat Shell verplicht haar CO₂-emissies in 2030 met 45% te verminderen ten opzichte van het niveau van 2019. Milieudefensie c.s. stellen dat Shell onrechtmatig handelt indien zij haar CO₂-emissie niet met 45% reduceert. Het hof stelt aan de hand van objectieve aanknopingspunten vast dat Shell wel degelijk verplicht is haar CO₂-uitstoot te verminderen. Het hof oordeelt dat het hof Shell echter niet kan verplichten de uitstoot met 45% te verminderen. Er is geen wettelijke grondslag op grond waarvan het hof aan Shell, of andere ondernemingen, een specifiek percentage aan CO₂-reductie kan opleggen.

Gerechtshof Amsterdam (OK) 12 september 2024, OR 2024-0225, Enquête TAF Asset 11 B.V.
In deze enquêtebeschikking (tweede fase), samengevat door Lot Bakker, verzoekt de vennootschap de OK om vast te stellen dat sprake is van wanbeleid van de vennootschap en dat de (voormalig) bestuurders en de (voormalig) meerderheidsaandeelhouders en diens bestuurder daarvoor verantwoordelijk zijn. Ook wordt verzocht bij voorziening de huidige bestuurder van de vennootschap te ontslaan, de tijdelijke aanstelling van de aangestelde OK-bestuurder en de tijdelijke overdracht ten titel van beheer van de aandelen van de huidige meerderheidsaandeelhouder te verlengen voor de duur van (vooralsnog) twee jaar, en de besluiten van de algemene vergadering tot verlening van décharge aan het voormalig bestuur te vernietigen. De OK oordeelt dat uit het onderzoeksverslag is gebleken van wanbeleid en dat de (voormalig) bestuurders en de (voormalig) meerderheidsaandeelhouders daarvoor verantwoordelijk zijn en wijst de gevraagde voorzieningen toe. De OK veroordeelt hen bovendien in de onderzoeks- en proceskosten.

Gerechtshof Amsterdam (OK) 24 oktober 2024, OR 2024-0228, Marrobel B.V. c.s./Natuurbouw Realisatie B.V. c.s.
In deze enquêteprocedure, samengevat door Gideon Prakke, stelt de OK op verzoek van de vennootschap en haar (destijds) enig aandeelhouder vast dat sprake is van wanbeleid bij de vennootschap in de onderzoeksperiode en dat haar (indirect) bestuurders daarvoor verantwoordelijk zijn. De OK stelt vast dat blijkens de gegevens van het onderzoeksverslag sprake was van onzorgvuldig handelen van het bestuur, mede gegeven tegenstrijdige belangen, en gebrek aan transparantie jegens de aandeelhouder. In combinatie met het ontbreken van een deugdelijke administratie, van tijdige deponering van de jaarrekeningen en van de vastlegging van het bestuurlijk handelen, kan dit worden aangemerkt als wanbeleid waarvoor de bestuurders verantwoordelijk zijn. De OK veroordeelt hen bovendien in de onderzoeks- en proceskosten.

Onze zoekfunctie
Wist u dat OR Updates uit meer bestaat dan deze nieuwsbrief?
Onze website biedt u bijvoorbeeld de mogelijkheid om op doeltreffende wijze de database te doorzoeken, zodat u de voor u relevante uitspraken kunt vinden. Zo kunt u bijvoorbeeld zoeken op onderwerp, instantie, rechter of advocaat.
Kijk hier voor meer informatie over de mogelijkheden.

Inzenden eigen rechtspraak
Beschikt u zelf over een nog niet gepubliceerde uitspraak die relevant is voor de ondernemingsrechtpraktijk en rechtsontwikkeling, dan kunt u mailen naar or-updates@budh.nl. Wij stellen dat erg op prijs.

Vragen of opmerkingen
Mocht u vragen of opmerkingen hebben over deze nieuwsbrief, dan kunt u mailen naar juridisch@boom.nl.

Wij wensen u fijne feestdagen en een gelukkig nieuwjaar.

Met vriendelijke groet,

Karel Boonzaaijer, Evert Leemreis en Emmanuel Lokin
Hoofdredactie OR Updates